Standplaatswijziging: wijziging van de arbeidsvoorwaarden?

Werknemers die door een wijziging van standplaats van 31 km reistijd naar 136 km reistijd gaan, hebben recht op een gedeeltelijke compensatie van de reiskosten en reisuren. Dat heeft het Gerechtshof Den Bosch recentelijk besloten. Hoe zit het ook alweer met het wijzigen van de standplaats? Is een wijziging van de standplaats aan te merken als een wijziging van de arbeidsvoorwaarden en is compensatie van de reiskosten dan gerechtvaardigd?

Op grond van artikel 7:613 van het Burgerlijk Wetboek kan een werkgever een beroep doen op een schriftelijk beding dat hem de bevoegdheid geeft een in de arbeidsovereenkomst voorkomende arbeidsvoorwaarde te wijzigen, indien hij bij de wijziging een zodanig zwaarwichtig belang heeft dat het belang van de werknemer dat door de wijziging zou worden geschaad, daarvoor naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid moet wijken. Het beding kan aan het begin van de arbeidsovereenkomst worden opgenomen, maar ook gedurende de loop van de overeenkomst. Het kan deel uitmaken van een collectieve regeling maar ook uitsluitend van de individuele arbeidsovereenkomst.

Het begrip arbeidsvoorwaarde is juridisch niet strak omlijnd. Als in de arbeidsovereenkomst een specifieke werklocatie staat kan al snel worden gesteld dat het gaat om een arbeidsvoorwaarde. 

Is er geen eenzijdig wijzigingsbeding overeengekomen? Dan kan de werkgever onder omstandigheden alsnog eenzijdig de arbeidsvoorwaarden wijzigen. De werkgever kan namelijk een beroep doen op artikel 7:611 van het Burgerlijk Wetboek, waaruit het goed werknemerschap voortvloeit. Het gaat er dan om of het door de werkgever gedane voorstel redelijk is en of aanvaarding van het voorstel in redelijkheid van de werknemer kan worden gevergd. Is dat het geval, kan de werknemer in het kader van goed werknemerschap het voorstel tot wijziging niet weigeren.

Valt de standplaats dan onder het begrip arbeidsvoorwaarde? Het begrip arbeidsvoorwaarde is juridisch niet strak omlijnd. Als in de arbeidsovereenkomst een specifieke werklocatie staat kan al snel worden gesteld dat het gaat om een arbeidsvoorwaarde. Bij een wijziging van de werklocatie gelden dan de regels omtrent het eenzijdig wijzigen van de arbeidsvoorwaarden en artikel 7:611 van het Burgerlijk Wetboek met betrekking tot het goed werknemerschap. Als in de arbeidsovereenkomst geen werklocatie staat aangegeven, is het nog maar de vraag of er sprake is van een arbeidsvoorwaarde. Dat hangt van de omstandigheden af.

In de hiervoor genoemde uitspraak van het Gerechtshof Den Bosch ging het om een overgang van onderneming. Twee werknemers waren tot 1 april 2015 werkzaam op de serviceafdeling van de rechtsvoorganger van de nieuwe werkgever. Vanaf 22 april 2015 geldt naar aanleiding van de overgang van onderneming een andere standplaats. Voor de ene werknemer is de afstand woon-werkverkeer naar de standplaats 133 km, voor de andere werknemer is de afstand woon-werkverkeer naar de standplaats 136 km; terwijl dit voor beide werknemers voorheen slechts 31 km was bij een enkele reis. In eerste aanleg vorderen de werknemers daarom een maandelijkse reiskostenvergoeding. De kantonrechter veroordeelt de werkgever tot betaling van een reiskostenvergoeding die lager is dan gevorderd. In hoger beroep oordeelt het Gerechtshof dat van een goed werkgever kan worden verwacht dat zij de werknemers gedurende enige tijd tegemoet komt voor de aanzienlijke extra reistijd als gevolg van de wijziging van de standplaats. Het hof acht een jaarlijks af te bouwen tegemoetkoming op basis van respectievelijk 15, 10 en 5 te verlonen uren per werknemer per maand redelijk.

Tip voor werkgevers: neem in de arbeidsovereenkomst de standplaats op wanneer sprake is van een vaste standplaats. Neem daarnaast ook een schriftelijk wijzigingsbeding op, zodat het wijzigen van de standplaats geen moeilijkere opgave wordt dan nodig. Let er wel op dat compensatie van de reiskosten redelijk is mits de reistijd door de wijziging van de standplaats aanzienlijk is verhoogd.

Meer weten over dit onderwerp? Neem contact op met Kaper Nooijen Advocaten.
Wij weten hoe het zit!